کوهرنگ یکی از شهرستان های شمالی استان چهارمحال بختیاری با مرکزیت شهر چلگرد است که در فاصله 91 کیلومتری از شهرکرد (مرکز استان) قرار دارد. شهر کوهرنگ از شمال با استان لرستان، از غرب با استان خوزستان، از جنوب با شهرستان اردل و از شرق با شهرستان های شهرکرد و فارسان هم مرز می باشد. کوهرنگ از سردترین شهرهای ایران است و به عنوان پایتخت برفی ایران نیز شناخته می شود. مردمان کوهرَنگ (kuhrang)، بختیاری هستند و با گویش لری بختیاری صحبت می کنند. یواسپیس، پلتفرم خدمات بوم گردی با ارائه فهرست اقامتگاه های بوم گردی، متفاوت ترین و زیباترین بوم گردی ها، هتل های سنتی و خانه بومی ها را با بهترین قیمت و بیشترین تخفیف به شما معرفی می کند. مسافران عزیز می توانند اقامتگاه خود را به صورت آنلاین رزرو نمایند تا از تجربه ی جذاب اقامت در بوم گردی های بسیار زیبای این شهر نیز بهره ببرند.
شهرستان کوهرنگ پهناورترین شهرستان استان چهارمحال و بختیاری است. مرکز این شهرستان، شهر چلگرد است. شهرستان کوهرنگ به دلیل وجود زردکوه(دومین قله مرتفع زاگرس)، سرچشمه زاینده رود، کارون و دز می باشد. منطقه کوهرنگ از سردترین مناطق ایران است که ارتفاع برف در این منطقه در برخی از سال ها به چند متر نیز می رسد و به پایتخت برفی ایران شهرت دارد.[۱] مردم کوهرنگ به گویش بختیاری از زبان لری سخن می‌گویند.
شهر چلگرد، مرکز شهرستان در ۸۵ کیلومتری شهرکرد واقع شده‌است. طبیعت بکر و دست نخورده منطقه به همراه جاذبه‌های گردشگری بی‌نظیر، سالیانه گردشگران بسیاری را از سراسر کشور و حتی دنیا به سوی این شهرستان هدایت می‌کنند.
در ضمن ۱۰ درصد از کل آبهای کشور از جمله سرچشمه سه رودخانه بزرگ و حیاتی یعنی زاینده رود، کارون و دز در این شهرستان و از قلل سر به فلک کشیده زردکوه بختیاری سرچشمه می‌گیرند.[۳]
اصغر کریمی(مردم شناس ایرانی) و ژان پی یر دیگار(مردم شناس فرانسوی) در سال ۱۳۴۹ شمسی به کوهرنگ آمدند. کتاب وی با نام «سفر به دیار بختیاری» که در سال ۱۳۶۸ چاپ شده، از مهمترین کتاب های علمی برای مطالعه این شهرستان در سالهای قبل از انقلاب اسلامی ایران است.
اصغر کریمی در کتاب سفر به دیار بختیاری می نویسد: «در ۲۴ خرداد ۱۳۴۹ کلی شتر در چلگرد دیدیم که تعجب کردیم و به پرس و جو نشستیم. مقدمتا فهمیدیم که این شتردارها از اردکان یزد برای تعلیف شترها به این حدود می آیند. هر سال سه ماه تابستان را در این حدود می چرانند و شترهای پروار به یزد بر می گردانند و به قصابی می دهند. سابقه چرای شتر در این منطقه طولانی است. می گفتند در حدود ۵۰ سال پیش سر سال حدود هزار نفر شتر به این منطقه می آمد و از هر شتر حدود ۵۰ ریال به طایفه بابااحمدی و بابادی ها می رسید که بالمناصفه تقسیم می کردند. عده دیگر از این شتردارها مال غلام‌خواست شیراز بودند هم شتردار هستند و هم گله دار.
شهرستان کوهرنگ دارای ایستگاه هواشناسی سینوپتیک است که در شهر چلگرد و در ارتفاع ۲۳۶۵ متری از سطح دریا قرار دارد. همچنین در این شهرستان ایستگاه های باران سنجی و برف سنجی در شهر بازفت ، صمصامی و روستای سرآقاسید وجود دارد. این شهرستان با میانگین بارش سالانه ۱۳۴۹٫۷ میلی متر بعد از بندر انزلی، دومین قطب بارش در کشور به شمار می رود.
شهرستان کوهرنگ در سال ۱۳۸۰ از شهرستان فارسان جدا و به عنوان یک شهرستان مستقل معرفی شد. براساس آخرین تقسیمات سیاسی، شهرستان کوهرنگ دارای ۳ شهر و ۳ بخش و ۷ دهستان است. این شهرستان دارای سه بخش مرکزی، دو آب صمصامی و بازفت است که از دهستان‌های شوراب تنگ گزی، دشت زرین، میانکوه موگویی، شهریاری، صمصامی، بازفت بالا و بازفت پائین تشکیل یافته است .[۵]
- بخش مرکزی
- دهستان دشت زرین
- دهستان شوراب تنگزی
- دهستان میانکوه موگوئی
- بخش بازفت
- دهستان بازفت بالا
- دهستان بازفت پایین
- بخش دوآب صمصامی
- دهستان دوآب
- دهستان شهریاری
شهرها[ویرایش]
چلگرد
بازفت
صمصامی
روستاها[ویرایش]
در شهرستان کوهرنگ حدود ۲۸۰ روستا وجود دارد. روستاهای سرآقاسید(۱۶۹۸نفر)، مورز(۱۲۰۱ نفر)، خویه(۱۰۲۶نفر) پرجمعیت ترین روستاهای این شهرستان در سال ۱۳۹۵ بوده اند.
بنابر سرشماری مرکز آمار ایران، جمعیت شهرستان کوهرنگ در سال ۱۳۹۵ برابر با ۴۱٬۵۳۵ نفر بوده‌است
جاذبه‌های گردشگری
چشمه دیمه در روستای دیمه
تونل کوهرنگ در چلگرد
زردکوه (دومین قله مرتفع زاگرس)
دشت لاله‌های واژگون کوهرنگ در روستای بنواستکی
پیست اسکی کوهرنگ در چلگرد
غار یخی چما در روستای شیخ علی خان
آبشار شیخ علیخان در روستای شیخ علی خان
آبشار نیاکان در روستای نیاکان
زاینده رود
رودخانه کوهرنگ
رودخانه بازفت
چشمه کوهرنگ در چلگرد
روستای پلکانی سرآقاسید(ماسوله زاگرس)
چشمه دزداران در صمصامی
چشمه مورز در روستای مورز
پل خداآفرین در بازفت
کرفس کوهی، موسیر، تره کوهی، چویل، بن سرخ، عسل کوهرنگ ، روغن حیوانی، کشک و قارا[۳]
قالی بختیاری، چوغا بافی، وریس بافی، خورجین و سیاه چادر[۴]
انتقال آب
تونل کوهرنگ ۱: نخستین بررسی‌ها برای انتقال آب رودخانه بیرگان به حوضه زاینده‌رود به سالهای پس از جنگ دوم جهانی بازمی‌گردد. در نتیجه این بررسی‌ها طراحی و اجرای بند انحرافی و تونل اول کوهرنگ به وسیله مهندسان مشاور الکساندر گیپ واگذار گردید و از این سیستم در سال ۱۳۳۷ خورشیدی بهره‌برداری شد. این سیستم شامل بند و یک تونل ۲۹۰۰ متری به‌طور میانگین سالانه حدود ۳۰۰ میلیون متر مکعب آب را به حوضه زاینده‌رود منتقل میکند.
تونل کوهرنگ ۲: طراحی و اجرای سد انحرافی و تونل دوم کوهرنگ به وسیلهٔ «مهندسان مشاور سوگرا» انجام‌گرفت و از این سیستم در سال ۱۳۶۴ خورشیدی بهره‌برداری شد. از سال ۱۳۶۶ خورشیدی با پایان یافتن ساختمان سد و تونل ماربران و انتقال ۱۱۵ میلیون متر مکعب آب چشمه‌های ماربران و کلنچین به پشت این سد، سد و تونل دوم کوهرنگ سالانه به‌طور میانگین حدود ۲۵۵ میلیون متر مکعب آب را به مخزن سد زاینده‌رود انتقال می‌دهند.
تونل کوهرنگ ۳: طراحی و ساخت سد و تونل سوم کوهرنگ به وسیلهٔ مهندسان مشاور «زایندآب» و «تهران برکلی» در سالهای دهه ۶۰ بررسی شد. گزارش این بررسی‌ها و نقشه‌های طرح مقدماتی سد، سازه‌های وابسته و تونل انتقال آب در سال ۱۳۶۷ خورشیدی منتشر شد. در سال ۱۳۷۰ اسناد مناقصه تونل سوم کوهرنگ تهیه و پس از برگزاری مناقصه بین‌المللی و سپس مناقصه داخلی نهایتاً شرکت ساختمانی «تابلیه» برنده مناقصه می‌شود و کار را با نظارت شرکت «زایندآب» شروع میکند. در سال ۱۳۷۷ خورشیدی سازمان آب منطقه‌ای اصفهان، مطالعات تکمیلی فاز یک سد را به شرکت مهندسی مشاور مهاب قدس و همچنین مطالعات تکمیلی مرحله دوم تونل انتقال آب کوهرنگ ۳ را به مشارکت مهاب قدس- زایندآب واگذار کرد. تونل سوم کوهرنگ به منظور انتقال ۲۵۵ میلیون متر مکعب آب در سال، به حوضه آبریز زاینده‌رود، طراحی و عملیات اجرایی آن آغاز شد.
حجم انتقال آب طوریست که تاکنون ۳ سرشاخه کارون (کوهرنگ اول، کوهرنگ دوم؛ کوهرنگ سوم:) به زاینده رود انتقال داده شده و سالانه آبی معادل ۸۰۰ الی ۹۰۰ میلیون متر مکعب(آبی که معادل یک زاینده‌رود جدید است.) را که حقابه کارون است به زاینده‌رود منتقل میکند
معروف ترین جاذبه های طبیعی و گردشگری کوهرنگ
شهر کوهرنگ در هر فصلی از سال جذابیت خاص خود را دارد. دشت شقایق و لاله های واژگون در فصل بهار، اسکی تابستانه در قله های زردکوه و کوچ عشایر در پاییز همه از جذابیت های خاص گردشگری در این شهر زیبا است.
آبشار شیخ علی خان: این آبشار در روستای شیخ علی خان قرار دارد و در فصول گرم سال نیز قندیل هایی با ارتفاع نیم متری از آن آویزان است. منظره زردکوه در کنار عشایر بر زیبایی این آبشار افزوده است.
دشت لاله های واژگون: این نوع گل لاله از ساقه به پایین خم می شود، به همین دلیل به آن لاله واژگون گفته می شود. هر ساله در فصل بهار این دشت پر از گل های لاله ی قرمز و زرد می شود و گردشگران زیادی برای دیدن این دشت زیبا راهی دشت لاله های واژگون در روستای بنواسکی می شوند.
غار یخی چما: این غار در 25 کیلومتری روستای شیخ علی خان در وسط دره ی چما قرار دارد که در تابستان همچنان پوشیده از برف است و سرمای خود را حفظ می کند. در دل غار، چشمه ای جریان دارد که به سد کوهرنگ می ریزد.
چشمه دیمه، تونل کوهرنگ در چلگرد، زردکوه، پیست اسکی کوهرنگ در چلگرد، رودخانه زاینده رود، روستای پلکانی سر آقا سید، چشمه دزداران درصمصامی، حاشیه رودخانه بازفت، چشمه مورز، پل خدا آفرین، چشمه سرداب روستای غلام آباد، چشمه پُرک و چشمه کوهرنگ از دیگر جاذبه های گردشگری این شهر محسوب می شوند.
چل کچلون، آداب و رسوم سنتی مردمان کوهرنگ
چل کچلون: یکی از آداب شیرین رایج در این منطقه، مراسم چل کچلون است. این آیین در زمان ریزش باران شدید که موجب خسارت شود برگزار می شود. در این مراسم، جوانان نام چهل کچل را می برند و به ازای هر نفر، یک گره به نخ می زنند، سپس نخ را به درخت آویزان می کنند تا باران بند بیاید.
مراسم خیم سوزان: در دهه محرم مردم با برپایی خیمه هایی به رنگ سفید و سبز به عزاداری می پردازند و در روز عاشورا مراسم سوزاندن خیمه ها را برگزار می کنند.
مراسم شکار، جشن نوروز، مهر کردن خرمن، دیدن ماه نو، بهاره خوانی و مراسم طلب باران (کل علی کوسه) از جالب ترین آداب رسوم مردم کوهرنگ است.
از کباب گوشت های لذیذ تا هنر چوغا بافی
کباب گوشت: در شهر کوه دشت غذاهای متنوعی تهیه می شود، اما متداول ترین این غذاها، کباب گوشت بخصوص کباب بختیاری است. کال جوش، پرورد دوغ، اوماج و کاچی شیر از غذاهای محبوب مردمان این دیار است.
کاکولی: نان بسیار خوشمزه اهالی کوهرنگ، کاکولی است که از شیر و آرد و گردو تهیه می شود. سایر سوغاتی های خوراکی این شهر شامل گز، قارا، کشک، موسیر، تره کوهی و عسل می باشند.
چوغا بافی: به بافت لباس قوم بختیاری، چوقا بافی گفته می شود. این لباس به صورت ردای بلند با رنگ های سفید و سیاه است و با پشم گوسفند بافته می شود. انواع وریس بافی، قالی و قالیچه، گبه و گلیم بافی، خورجین بافی، و بافت سیاه چادر (بهان) از صنایع دستی این شهر به حساب می‌آیند.
مناسب ترین فصل سفر
کوهرنگ به عنوان یکی از مناطق سرسبز و خوش آب و هوا با طبیعتی بکر، هر ساله گردشگران بسیاری را از سراسر کشور برای دیدن لاله های واژگون و چشمه ها و آبشارها به خود جذب می کند. ما به شما پیشنهاد می کنیم برای لذت بردن از این شهر زیبا فصل بهار و تابستان را برای سفر انتخاب کنید.
